"Ναι μεν αλλά..." (1972): Η ιδιαίτερη ταινία του Παύλου Τάσιου

Με την ταινία "Ναι μεν, αλλά..." ο Παύλος Τάσιος, δέσμιος μέχρι τότε της εμπορικότητας, θέλησε να γκρεμίσει τα τείχη που τον περιέβαλλαν και να φτιάξει μια διαφορετική ταινία. Μια ταινία πολύ διαφορετική από όσες είχαμε την εποχή εκείνη. Ο Τάσιος, σεναριογράφος και σκηνοθέτης προσπαθεί να αγγίξει πολύ ιδιαίτερα θέματα, όπως την ερωτική μοναξιά, τον αταίριαστο γάμο, την αδυναμία μιας γυναίκας να χαρίσει στον άνδρα της ένα παιδί και τη μιζέρια μιας τελματωμένης ζωής.
Ο Παύλος Τάσιος υπήρξε βοηθός σκηνοθέτη του Γιάννη Δαλιανίδη, και ίσως αυτός να ήταν και ο κύριος λόγος που τουλάχιστον δύο από τις πρώτες του ταινίες, οι "Παράνομοι Πόθοι" και η "Χαμένη Ευτυχία", δε μπορούσαν να ξεφύγουν από την κλασική "Δαλιανίδεια" σχολή. Στο τέλος της δεκαετίας του 60 ο Παύλος προσπαθεί να φτιάξει τη νέα κινηματογραφική του έκφραση και να ξεφύγει από τα κλισαρισμένα πλαίσια των παραγωγών της χρονικής περιόδου εκείνης. Έτσι το 1972, μέσα στη Φίνος Φιλμ, γυρίζει το "Ναι μεν, αλλά..." με βασικό πρωταγωνιστή το Φάνη Χηνά. Έναν προικισμένο ηθοποιό, αθόρυβο και ουσιαστικό που μέχρι τότε είχε κάνει περάσματα από κάποιες ταινίες. Στο "Ναι μεν, αλλά..." παίζει το ρόλο ενός νεαρού που ταλαιπωρείται από τη συμβατική ζωή του και βρίσκει διέξοδο στις ερωτικές του φαντασιώσεις.

Φάνης Χηνάς και Μελανί Στάντζου

Στα συν της ταινίας η χρήση λέξεων ή και εκφράσεις  που σπάνια ή ποτέ δεν εμφανίζονταν εως τότε σε Ελληνικές ταινίες, ίσως γιατί θεωρούνταν ταμπού: Διατροφή, διαζύγιο, συμβίωση εκτός γάμου, επάγγελμα γραφείο τελετών, οπαδοί ομάδας (Παναθηναϊκός) στο πεζοδρόμιο live, συνεντεύξεις επωνύμων πρωταγωνιστριών αλλά και πυκνή χρήση του μικροφώνου για την αποτύπωση της γνώμης του ανώνυμου πλήθους. Νέα στοιχεία και νέα κουλτούρα σε ένα, μάλλον συντηρητικό σινεμά.
Δίπλα στο Φάνη Χηνά βλέπουμε τον Αλέξη Δαμιανό (γνωστό από τις ταινίες "Ο Φόβος" και "Ευδοκία"), το Λάκη Γκέκα, το Μανώλη Δεστούνη (εξαιρετικός στο ρόλο του μακρυά από τις κωμωδίες που τον είχαμε συνηθίσει), την Υβόνη Βλαδιμήρου, την Άννα Μεταλίδου και σε γκεστ εμφανίσεις τη Βίκυ Βανίτα, την Κατερίνα Γώγου, τη Ρίτα Μπενσουσάν και τη Μελανί Στάντζου.
Η μουσική της ταινίας γραμμένη από το Δημήτρη Μηλιό, χωρίς να είναι κάτι το ιδιαίτερο, αυξάνει την ένταση και την αγωνία όλων των πλάνων. Ιδιαίτερη ίσως αναφορά θα έπρεπε να κάνουμε στη Ξανθίππη Καραθανάση, η οποία ερμηνεύει ένα υπέροχο τραγούδι, κάτι ανάμεσα σε μοιρολόι και δημοτικό. Παρά την σπουδαία δουλειά που έκαναν όλοι οι συντελεστές της ταινίας, το "Ναι μεν, αλλά..." άφησε ασυγκίνητο το κοινό, συγκεντρώνοντας μόλις 44.318 εισιτήρια στις αίθουσες Α΄προβολής. Ωστόσο στο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης απέσπασε βραβείο καλύτερου σεναρίου, μοντάζ και καλύτερης ταινίας.
 

Η Υβόνη Βλαδιμήρου λίγο πριν το φινάλε της ταινίας.

Οι κριτικές που γράφτηκαν ήταν πραγματικοί ύμνοι:
"Η ταινία αυτή ήταν η μεγάλη έκπληξη – και η μεγάλη αδικημένη – του πρόσφατου φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ο δημιουργός της δεν ήταν άγνωστος στον κόσμο του ελληνικού κινηματογράφου: είχε στο «παθητικό» του πέντε- έξι ταινίες «μελό», που συντελούσαν σε μια έκπτωση της αξίας των «διαπιστευτηρίων» του. Κι αυτό επηρέασε ακόμα και την τελική κρίση της επιτροπής, που παρά λίγο να τον αφήσει χωρίς κανένα βραβείο. Τελικά, απέσπασε το βραβείο σεναρίου – έτσι, για να μην φύγει με άδεια χέρια. Άξιζε, όμως, για πολύ περισσότερα…" (Εφημερίδα "Ελεύθερος Κόσμος" - Νοέμβριος 1972)
"Κρατιέται μακριά από οποιονδήποτε μελοδραματικό ή φωναχτό τόνο και πετυχαίνει σε ορισμένες στιγμές να δώσει με σαφήνεια τον εσωτερικό αναβρασμό που νοιώθει ο νεαρός άνθρωπος. Προσωπικά πιστεύουμε ότι οι καλύτερες του στιγμές βρίσκονται εκεί όπου μπορεί να εντάξει την ηθική πίεση που ασκείται πάνω του, μέσα στο πλαίσιο της αφήγησης, παρά εκεί όπου επιχειρεί να πιάσει την αντίδραση του περίγυρου του, να αντιμετωπίσει την μεσοαστική μονολιθικότητα – αντιλήψεων και ατόμων – χρησιμοποιώντας το μέσο του δημοσιογραφικού φακού." (Εφημερίδα "Το Βήμα" - Δεκέμβριος 1972)

Ο Φάνης Χηνάς απειλεί να αυτοκτονήσει και ο Αλέξης Δαμιανός ως δημοσιογράφος προσπαθεί να το μεταπείσει.

Ιδιαίτερη σκηνή της ταινίας "Ναι μεν, αλλά..." υπήρξε το φινάλε της. Ο πρωταγωνιστής Φάνης Χηνάς ανεβασμένος σε ένα νεοκλασικό κτίριο, απειλεί να αυτοκτονήσει. Το συγκεκριμένο οίκημα είναι η βίλα του Αίολου στην Καλλιδρομίου. Ανήκε στους αδερφούς Ηλιόπουλου. Την είχαν κληρονομήσει από τον πατέρα τους με τον όρο ότι δεν θα την πουλούσαν, αλλά κι ότι δεν θα αλλοίωναν τη φυσιογνωμία του κτιρίου. Έμειναν εκεί μέχρι το 2000. Στη συνέχεια το κτίριο αφέθηκε στην τύχη του και στη φθορά του χρόνου. Οι κληρονόμοι ποτέ δεν έδειξαν ενδιαφέρον, μέχρι που μέρος του κτιρίου κάηκε. Επιπλέον στην περιοχή υπάρχουν ιδιαίτερα σημαντικά οικίες, όπως το σπίτι του ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και του Νικόλα Άσιμου.

Έντονη η φθορά του χρόνου σήμερα, στη βίλα του Αίολου που χρησιμοποιήθηκε στο φινάλε της ταινίας.