Επώνυμα με...κινηματογραφική ιστορία!!!

Όπως ακριβώς τα ονόματα έτσι και τα επώνυμα (ή «τα οικογενειακά μας ονόματα» αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του Μανώλη Τριανταφυλλίδη) όχι μόνο σημαίνουν κάτι, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις μπορούν να μας δώσουν στοιχεία για τη γεωγραφική καταγωγή τους, την παλαιότητά, ακόμη και τη γλωσσική τους ιδιαιτερότητα. «Τα περισσότερα ελληνικά επώνυμα προέρχονται συνήθως είτε από τοπωνύμια- όπως Μανιάτης από τη Μάνη, Μωραΐτης από το Μοριά- είτε από διάφορα παρατσούκλια τα οποία ενέπνεαν στους ανθρώπους», αναφέρει η κ. Φούλα Πισπιρίγκου,  φιλόλογος, και προσθέτει: «Από εκεί και πέρα υπάρχουν και μερικές καταλήξεις οι οποίες υποδηλώνουν καταγωγή, όπως για παράδειγμα τα σε ‘ίδης’ και ‘άδης’ που είναι καταλήξεις των Ποντίων, τα σε ‘ογλου’ που είναι Μικρασιατικά και σημαίνουν ο γιος του τάδε, το ‘πουλος’ που απαντάται στην Πελοπόννησο, το «άκος» στη Μάνη και το «άκης» που είναι κρητικό».
Συνοψίζοντας, λοιπόν, μπορούμε να διακρίνουμε τα επώνυμα σύμφωνα με τη σημασία τους σε  κατηγορίες, που δηλώνουν αντίστοιχα βαφτιστικό όνομα, καταγωγή, επάγγελμα και παρατσούκλια (ή προσωνύμια).

Στον Ελληνικό κινηματογράφο συναντάμε περίεργα επώνυμα που τις περισσότερες φορές προκαλούσαν το γέλιο των θεατών και κάποιες φορές προσδιόριζαν το ρόλο του ηθοποιού στην ταινία. Χαρακτηριστική περίπτωση κινηματογραφικού επωνύμου ήταν αυτό του Βασίλη Αυλωνίτη στην κωμωδία του Αλέκου Σακελλάριου "Η Σωφερίνα": Νικόλαος Σπανοβαγγέλοδημήτρης. Η συγκεκριμένη σκηνή με το σπουδαίο Κωμικό που προσπαθεί να μάθει στον Πρόεδρο του δικαστηρίου το επώνυμο του, σύμφωνα με μαρτυρία του Σακελλάριου γυρίστηκε τουλάχιστον δέκα φορές καθώς οι ηθοποιοί, κομπάρσοι και οι τεχνικοί δε μπορούσαν να συγκρατήσουν τα γέλια τους.

Αστείο επίθετο έχει ο Βασίλης Αυλωνίτης και στην ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα "Μια Ζωή την Έχουμε": Χαράλαμπος Μπαζούκας και εκτελεί καθήκοντα δεσμοφύλακα.

Στο μιούζικαλ "Οι Θαλασσιές Οι Χάντρες" ο Γιάννης Δαλιανίδης δίνει μπανάλ επίθετα στους λαϊκούς τύπους του φιλμ. Έτσι ο Φαίδων Γεωργίτσης λέγεται  "Φώτης Τσίπουρας", ο Κώστας Βουτσάς "Κώστας Πίτουρας" και ο Γιάννης Βογιατζής "Μεμάς Γαρδούμπας". Αυτό ήταν κάτι που συνηθιζόταν στα Ελληνικά Φιλμ, αν ήσουν μπας - κλας τύπος πήγαινε ασορτί και το επίθετο σου.

Ο Κώστας Βουτσάς είναι ο "Κώστας Πίτουρας", ένας λαϊκός τύπος που ζει στην Πλάκα. Όλα αυτά βέβαια στο μιούζικαλ "Οι Θαλασσιές Οι Χάντρες" (μαζί του η Ζωή Λάσκαρη).

Αντίθετα η υψηλή κοινωνία είχε ιδιαίτερα κυριλέ επίθετα, κάποιες φορές και ξενόγλωσσα δίνοντας στα συγκεκριμένα επίθετα ακόμη περισσότερο κύρος. Χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις της Μιράντας Ζαφειροπούλου  στο "Μαριχουάνα Στοπ" όπου υποδύεται την πλούσια και εντυπωσιακή "Μελίτα Καμπύση" και η Ελένη Ερήμου στο "Με Φόβο και Πάθος"την πάμπλουτη κληρονόμο "Ελβίρα Βιάσκου Βενέτη".

Η Ελένη Ερήμου ως "Ελβίρα Βιάσκου - Βενέτη" στο "Με Φόβο και Πάθος".

Στο "Κορίτσια για φίλημα" ο πλούσιος Ανδρέας Ντούζος έχει το επίθετο "Ράμογλου" ενώ ο φτωχός Κώστας Βουτσάς "Καλιακούδας". 

Στην "Αρχόντισσα" το ονοματεπώνυμο της κεντρικής ηρωίδας Ρένας Κατσαρού (την οποία υποδύεται η Αλίκη Βουγιουκλάκη)  το εμπνεύστηκαν ο Λάκης Μιχαηλίδης και ο Ντίνος Δημόπουλος από δυο διάσημους Κερκυραίους, καθώς το στόρι εξελίσσονταν στο νησί των Φαιάκων. Την ηθοποιό Ρένα Βλαχοπούλου και το συνθέτη Γιώργο Κατσαρό. 

Γέλιο προκαλούν τα επίθετα του Θανάση Βέγγου σε διάφορες ταινίες. Στο "Ασύλληπτο Κορόιδο" έχει το μεγαλύτερο επίθετο που είχε ποτέ κινηματογραφικός ήρωας στην εγχώρια έβδομη τέχνη: "Χατζηπαπαγεωργακόπουλοκωνσταντινόγιαννόπουλος". Στο "Φαλακρό Πράκτορα ΘΒ" είναι ο Θανάσης Βόμπας, στις "Διακοπές στο Βιετνάμ" είναι ο Θανάσης Χατζηφάπας και στο "Παλαβό κόσμο του Θανάση" είναι ο Θανάσης Μπέσαγιαμπέσας.

Ο Θανάσης Βέγγος με τα πιο αστεία επίθετα καθόλη τη διάρκεια της κινηματογραφικής του καριέρας.

 Το επίθετο Ντάβαρη έχει χρησιμοποιηθεί δυο φορές στον Ελληνικό κινηματογράφο. Η πρώτη το 1965 στην ταινία "Ο Νικητής" με το Δημήτρη Παπαμιχαήλ και η δεύτερη το 1980 στο "Πονηρό Θηλυκό, Κατεργάρα Γυναίκα" με την Αλίκη Βουγιουκλάκη. 

Ένα πολυσύλλαβο επίθετο πάντα προκαλεί γέλιο, ιδιαίτερα όταν προσπαθεί να το πει ο Λάμπρος Κωνσταντάρας. Στο "Φαντασμένο" του Ντίνου Δημόπουλου προσπαθεί να μάθει το επίθετο του μέλλοντα γαμπρού του τον οποίο υποδύεται ο Γιώργος Χριστοδούλου: "Παπαχατζηχαραλάμπους". 

Ο Λάμπρος Κωνσταντάρας ενώ προσπαθεί να πει σωστά το επίθετο του μέλλοντα γαμπρού του στο "Φαντασμένο". Μαζί του η Νόρα Κατσέλη και ο Γιώργος Χριστοδούλου.

Επίθετα που μόνο γέλιο προκαλούν ακόμη και σήμερα είναι και τα ακόλουθα:

Στην ταινία "Άγριες Κότες" ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ λεγόταν Νικόλας Παρταόλας και ο Κώστας Χατζηχρήστος, Θύμιος Τουλουμοτύρης.

Στους "Μακρυκωσταίους και Κοντογιώργηδες" ο Ηλιόπουλος φοβούμενος πως θα πέσει θύμα της βεντέτας με το Θωμά Μακρυκώστα, επιχειρεί να πείσει το Θείο του μέσα στο ραφείο, να αλλάξει το επώνυμο στην ταμπέλα και να το κάνει "Τσάμπερλεν". Και φυσικά ο Θείος - Παντελής Ζερβός του απαντά: "Μωρέ Τσάμπερλεν - Μάμπερλεν, εφτούνος θα σε ξετρυπώσει και θα σε ξεκάνει!".

Στην κωμωδία του Δημήτρη Νικολαΐδη "Η Γυναίκα μου Τρελάθηκε" η Νίτσα Μαρούδα παίζει τη πέτρα του σκανδάλου που ακούει στο όνομα Εριφύλη Κατσικοποδαράκη. 

Ο Νίκος Κούρκουλος ως Χαρίδημος Σιόντης στην ταινία "Κατάχρησις Εξουσίας"

Ιδιαίτερη ίσως αναφορά θα έπρεπε να κάνουμε και στα επίθετα που χρησιμοποιούσε στους ήρωες του ο Νίκος Φώσκολος. Επίθετα διαλεγμένα ένα - ένα για να μεγαλώνουν το σασπένς. Σας παραθέτω μερικά από αυτά:

Άγγελος Φον Ζίραχ, ο Κώστας Καρράς στην ταινία "Αιχμάλωτοι του μίσους" 

Μαξ Ρόιτερ  και πάλι ο Κώστας Καρράς στην "Υπολοχαγό Νατάσα" 

Αλέξης Αλεβίζος ο Κώστας Καζάκος και  Ρούσσος Ευελπίδης ο Νίκος Γαλανός στο "Εν ονόματι του Νόμου"

Τα αδέλφια Χορστ και Ηρόδοτος Ρίχτερ υποδύονται οι Μάνος Κατράκης και Σπύρος Καλογήρου στο "Ορατότης Μηδέν".

Φόνη Γέρακα, η Τζένη Καρέζη στο ελληνικό γουέστερν "Αγάπη και Αίμα"

Χαρίδημος Σιόντης, ο Νίκος Κούρκουλος στο κοινωνικό δράμα "Κατάχρησις Εξουσίας"

Τα ιδιαίτερα επίθετα "Αυγέρης, Σινιάσκος και Ψιλικόπουλος" χρησιμοποιήθηκαν στη "Ζούγκλα των Πόλεων"

Η Μαίρη Χρονοπούλου υποδύεται τη διάσημη σταρ "Τζέλα Ραζή" στο "Όταν η Πόλις Πεθαίνει" και ο Άγγελος Αντωνόπουλος τον Πολιάνσκι, στέλεχος της αεροπορίας, στο "Κοινωνία Ώρα Μηδέν".

Ο κατάλογος των επιθέτων στον ελληνικό κινηματογράφο είναι σίγουρα τεράστιος. Όσα αναφέραμε είναι ένα μικρό δείγμα, κομμάτι και αυτό της εγχώριας κινηματογραφικής μυθολογίας.