Ελένη Ζαφειρίου: Η Εθνική μας μάνα!!!

Ηθοποιός με απίστευτη καλλιτεχνική παιδεία και τεράστια υποκριτικά προσόντα, σφράγισε την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου ως η μαυροφορεμένη μάνα όλων σχεδόν των πρωταγωνιστών. Η Ελένη Ζαφειρίου έπαιξε σε μια ατελείωτη σειρά ταινιών, από τις καλύτερες ως πραγματικά τις χειρότερες, κυρίως για να βγάζει χρήματα για να μένει στο Εθνικό θέατρο με την ελάχιστη αμοιβή και τους μεγάλους ρόλους. Για δύο περίπου δεκαετίες ενσάρκωσε τη φτωχή και δυστυχισμένη μάνα, χωρίς ωστόσο να ξεχνάμε και τους ρόλους της ως πλούσια και μεγαλοαστή μητέρα στις ταινίες του Φίνου: «Η θεία από το Σικάγο», «Η Καφετζού», «Η Κυρά μας η μαμή», «Ο Κατήφορος», «Νόμος 4000» και το «Παρελθόν Μιας Γυναίκας».

Ποια ήταν όμως η αληθινή ιστορία αυτής της γυναίκας;…Η Ελένη Ζαφειρίου γεννήθηκε στη Λάρισα το 1916. Δεν γνώρισε τη βιολογική της μητέρα γιατί πέθανε στη γέννα της. Τα πρώτα χρόνια έζησε με τον πατέρα της και τα αδέλφια της, χρόνια δύσκολα όπως άλλωστε τα περιέγραψε και η ίδια στην αυτοβιογραφία της. Πολύ σύντομα όμως και ενώ ήταν ακόμη στη νηπιακή ηλικία υιοθετήθηκε από την ηθοποιό Κυριακούλα Ζαφειρίου, η οποία είχε επισκεφθεί τη πόλη της Λάρισας, και τυχαία βλέποντας την τραγική κατάσταση της μικρής Ελένης ζήτησε από τον πατέρα της να την υιοθετήσει. Μετά το απαραίτητο συμφωνητικό στο συμβολαιογράφο, η ηθοποιός πήρε τη κηδεμονία της μικρής. Η Ελένη μεγάλωσε μέσα στα θέατρα ακολουθώντας συνεχώς τη μητέρα της στις περιοδείες της ανά την  Ελλάδα, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που εμφανιζόταν σε κάποιες  παραστάσεις όπου χρειάζονταν παιδικό ρόλο.

Φοίτησε στη Δραματική σχολή του Εθνικού θεάτρου και ακολούθησε μια λαμπρή καριέρα στο θεατρικό σανίδι, ερμηνεύοντας κυρίως ρόλους σε έργα κλασικού ρεπερτορίου. Αρχικά στο Εθνικό (1936-1943) αλλά και στο ελεύθερο θέατρο σφράγισε την ιστορία του μεταπολεμικού θεάτρου. Το 1955 επέστρεψε στο Εθνικό για να παραμείνει ως το 1978. Ο κινηματογράφος μπαίνει στη ζωή της με την ιδιαίτερη ταινία του Γρηγόρη Γρηγορίου, «Πικρό Ψωμί» (1951). Ταινία με στοιχεία νεορεαλισμού, που τότε στοίχισε στη παραγωγό εταιρεία 420.000 δραχμές. Για την ιστορία ο συμπρωταγωνιστής της Ζαφειρίου, ο Στρατής Φλώρος πέθανε προτού ολοκληρωθούν τα γυρίσματα. Το γεγονός αυτό ανάγκασε το σκηνοθέτη να γυρίσει τα τελευταία πλάνα με κάποιον αντικαταστάτη που έπαιζε πλάτη προς τη κάμερα. Χρόνια αργότερα η Ελένη Ζαφειρίου χαριτολογώντας σε συνέντευξη της έλεγε ότι χάρη στο «Πικρό ψωμί» έφαγε γλυκό ψωμί στα κατοπινά χρόνια. Με τη Φίνος Φιλμ η συνεργασία της θα ξεκινήσει τη διετία 1951-52 με τις ταινίες: «Νεκρή Πολιτεία» και « Η Αγνή του Λιμανιού». Το 1958 γοητεύει κοινό και κριτικούς με το ρόλο της στο κινηματογραφικό αριστούργημα του Μιχάλη Κακογιάννη «Το τελευταίο ψέμα». Ο ρόλος της υπηρέτριας τη σημάδεψε ίσως περισσότερο απ΄όλους. Η συνεργασία της με τον Φίνο υπήρξε ιδιαίτερη καθώς ο Φιλοποίμην την εκτιμούσε απεριόριστα. Στην ταινία «Τζένη Τζένη»(1966), τα γυρίσματα της οποίας έγιναν στις Σπέτσες ο Φίνος της πλήρωνε καθημερινά θαλάσσιο ταξί για να πηγαινοέρχεται στην Επίδαυρο, όπου έδινε παραστάσεις!

Από την υπόλοιπη φιλμογραφία της ξεχωρίζουν οι ταινίες: «Το κορίτσι με τα μαύρα»(1956), «Ξύπνα Βασίλη»(1969), «Ο Αστραπόγιαννος»(1970) και «Υπολοχαγός Νατάσα»(1970). Η τελευταία ταινία της στο Φίνο είναι ένας μικρός ρόλος στο κοινωνικό δράμα «Ο Εχθρός του λαού»(1972). Μεγάλο κομμάτι της καλλιτεχνικής προσφοράς της ήταν και η συμμετοχή της στις ταινίες της Κλάκ Φιλμ δίπλα στο Νίκο Ξανθόπουλο. Όχι από τις καλύτερες παραγωγές αλλά που ωστόσο της εξασφάλιζαν οικονομική άνεση για να απολαμβάνει τη θεατρική της καριέρα στο Εθνικό και τις πολυάριθμες συμμετοχές της στην Επίδαυρο, που όμως της απέφεραν πενιχρές οικονομικές απολαβές.

Με το τέλος της χρυσής εποχής του ελληνικού σινεμά δεν ήταν λίγες οι φορές που η Ελένη Ζαφειρίου συμμετείχε σε αξιόλογες τηλεοπτικές παραγωγές. Χαρακτηριστικός παρέμεινε ο ρόλος της «Καμπουρίτσας» που ερμήνευσε στη σειρά «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Βασίλη Γεωργιάδη αλλά και οι εμφανίσεις της στα σίριαλ του Γιάννη Δαλιανίδη «Τα Καθημερινά»(1983), «Το τρίτο στεφάνι»(1995) και «Το χρώμα του φεγγαριού»(1996).

Η προσωπική της ζωή δεν απασχόλησε ποτέ κανέναν αφού η Ελένη είχε κερδίσει το κοινό της με τη στιβαρή παρουσία της και  με την υψηλή καλλιέργεια της. Έφυγε από τη ζωή κερδίζοντας για πάντα τον τίτλο της «Εθνικής μάνας», στις 2 Σεπτεμβρίου 2004. Το θαυμάσιο υποκριτικό της ταλέντο και η εκφραστική παρουσία της, θα την ταξιδεύουν, μέσα από τις ταινίες της, στην αιωνιότητα!!!

Με τον πρωτοεμφανιζόμενο Βασιλάκη Καΐλα στο αριστουργηματικό φιλμ του Μιχάλη Κακογιάννη "Το Τελευταίο Ψέμα". 

Από την ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη "Το Παρελθόν μιας Γυναίκας".

Με το Βαγγέλη Βουλγαρίδη και τη Ζωή Λάσκαρη στην ταινία "Εγωισμός".

Ακόμη ένας σπουδαίος ρόλος στην εμπορικότερη ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, την "Υπολοχαγό Νατάσα". 

Με το Νίκο Κούρκουλο στην τελευταία της εμφάνιση σε ταινία της Φίνος Φιλμ, "Ο Εχθρός του Λαού".