Γιάννης Μαρής: Ένας παραγνωρισμένος λογοτέχνης!!!

Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιάννης Τσιριμώκος, έγραφε συνεχώς και ποτέ δεν χρησιμοποίησε γραφομηχανή. Οι μόνες ίσως φορές που δακτυλογράφησε κείμενο του ήταν όταν έγραφε σενάρια για τον κινηματογράφο. Και αυτό επειδή έπρεπε να είναι γραμμένο βάσει συγκεκριμένων τεχνικών προδιαγραφών.

Σας μιλάω για τον Γιάννη Μαρή, τον πατέρα του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα.

Ο Γιάννης Μαρής γεννήθηκε στη Σκόπελο το 1916. Γιός δικαστικού και εξάδελφος του μετέπειτα πρωθυπουργού Ηλία Τσιριμώκου πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στη Χίο και τη Λάρισα. Παράλληλα με τις σπουδές του στη Νομική σχολή της Θεσσαλονίκης ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση αρχικά στην Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας και αργότερα στο ΕΑΜ.

Στο χώρο της δημοσιογραφίας μπήκε ως σχολιογράφος και κριτικός κινηματογράφου, με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Στα χρόνια του Εμφυλίου θα βρεθεί στην Μακρόνησο. Με την επιστροφή του στην Αθήνα ξεκινά το συγγραφικό του έργο με το μυθιστόρημα "Έγκλημα στο Κολωνάκι", το οποίο αρχικά δημοσιεύεται σε συνέχειες στο εβδομαδιαίο περιοδικό "Οικογένεια" και λίγο αργότερο παρουσιάζεται ως ολοκληρωμένο έργο από τις εκδόσεις "Ατλαντίς". Το 1959 θα γίνει και κινηματογραφική ταινία από τον Τζανή  Αλιφέρη.

 Ο κινηματογράφος θα μπει στη ζωή του Γιάννη Μαρή το 1958 με τη ταινία "Ο άνθρωπος του τρένου" του Ντίνου Δημόπουλου. Το φιλμ αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Μαρή "Ο άνθρωπος με τα γκρίζα" και περιέχει αριστουργηματικά πλάνα στο Μπούρτζι, το Παλαμήδι και το Ναύπλιο.

Το 1959 γράφει τα σενάρια στις ταινίες: "Η Λίζα το σκασε" και "Ένας Έλληνας στο Παρίσι". Παράλληλα η Τζαλ Φιλμ μεταφέρει στην οθόνη το "Έγκλημα στο Κολωνάκι" με τη συμμετοχή σπουδαίων ηθοποιών όπως του Μιχάλη Νικολινάκου, της Ελένης Χατζηαργύρη και του Χρήστου Τσαγανέα.

Το 1960 ένα ακόμη μυθιστόρημα του, το "Έγκλημα στα παρασκήνια" γίνεται ταινία. Το φιλμ είναι η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Ντίνου Κατσουρίδη και στο Α΄ φεστιβάλ Ελληνικού κινηματογράφου αποσπά δυο βραβεία το πρώτο στην αριστουργηματική φωτογραφία του Αριστείδη Καρύδη Φουκς και το δεύτερο στην Ζώρζ Σαρρή για την ερμηνεία της στο ρόλο της "Θάλειας Χαλκιά".

Ο Αλέκος Αλεξανδράκης και ο Δήμος Σταρένιος στην ταινία "Έγκλημα στα Παρασκήνια"(1960).

Μέσα από τα αστυνομικά μυθιστορήματα του και την μεταφορά τους στη μεγάλη οθόνη ο κόσμος γνωρίζει τον θρυλικό χαρακτήρα του Γεωργίου Μπέκα. Ένας αστυνομικός, δημιούργημα του Μαρή, που δεν λύνει απλά τους γρίφους ενός εγκλήματος αλλά διεισδύει στη ψυχοσύνθεση των ηρώων. Ο πρώτος ηθοποιός που ενσάρκωσε αυτό το ρόλο ήταν ο σχεδόν άγνωστος σήμερα, Γιάννης Μπέρτος (στη ταινία "Έγκλημα στο Κολωνάκι") και θα ακολουθήσει ο Τίτος Βανδής στο "Έγκλημα στα παρασκήνια". Σκληρός, απρόσιτος, επιβλητικός δίνει στο ρόλο διαχρονική αξία.

Τρίτος στη σειρά έρχεται ο Λιάκος  Χριστογιαννόπουλος στη ταινία του Γρηγόρη Γρηγορίου "Αμφιβολίες", που αποτελεί διασκευή του μυθιστορήματος του Μαρή "Το Κόκκινο Βάζο". Εδώ βέβαια ο ρόλος του αστυνόμου Μπέκα είναι μάλλον υποστηρικτικός και αρκετά περιορισμένος. Όταν ο Μαρής είδε ολοκληρωμένη τη ταινία δυσαρεστήθηκε καθώς ο σκηνοθέτης πρόσθεσε στο στόρι νέα πρόσωπα αλλάζοντας ακόμη και τον ένοχο. Το 1982 στη ταινία "Αλαλούμ" ο Χάρρυ Κλύνν σατιρίζει μοναδικά τον Αστυνόμο Μπέκα.

Η μοναδική συνεργασία του Γιάννη Μαρή με τη Φίνος Φιλμ έγινε το 1963 όταν η θρυλική εταιρεία μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το βιβλίο του "Χωρίς Ταυτότητα". Πρόκειται για την πρώτη ελληνική ταινία που γυρίστηκε με φακούς zoom, τους οποίους μόλις είχε φέρει στην Ελλάδα ο Φιλοποίμην Φίνος. Την απόδοση του σεναρίου κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας ενώ τη σκηνοθεσία αναλαμβάνει ο Γιάννης Δαλιανίδης έχοντας στη διάθεση του σπουδαίους ηθοποιούς όπως τη Βάσω Μεταξά, τον Σπύρο Μουσούρη, τον Αλέκο Αλεξανδράκη αλλά και τις νεότερες Ζωή Λάσκαρη και Μαίρη Χρονοπούλου.

Μαίρη Χρονοπούλου, Αλέκος Αλεξανδράκης και Ζωή Λάσκαρη στο "Χωρίς Ταυτότητα".

Παράλληλα με τις μεταφορές των βιβλίων του στον κινηματογράφο ο Γιάννης Μαρής γράφει και σενάρια κινηματογραφικών ταινιών, κυρίως κωμωδίες. Ανάμεσα τους τα: "Καλημέρα  Αθήνα"(1960), "Λάθος στον έρωτα"(1961), "Ο άντρας της γυναίκας μου"(1963), "Ο μπαμπάς μου κι εγώ"(1964) και το "Πρόσωπο της ημέρας"(1965). Φυσικά δοκιμάζεται και σε άλλα σεναριακά είδη όπως στο πολεμικό δράμα "Οι αντάρτες των πόλεων"(1972).

Κάπως έτσι καταγράφηκε η παρουσία του Γιάννη Μαρή στον εγχώριο κινηματογράφο. Για την ιστορία να πούμε ότι λάτρευε την έβδομη τέχνη και από τις μεταφορές των βιβλίων του στο πανί ξεχώριζε πάντα το "Έγκλημα στα παρασκήνια".

Ο ίδιος θεωρούσε ότι τα βιβλία του εντάσσονται στη λαϊκή λογοτεχνία, και ήταν ιδιαίτερα πικραμένος όταν γνωστός συνάδελφος του χαρακτήρισε τα βιβλία του...αναγνώσματα για τη τουαλέτα.

Έφυγε από τη ζωή το 1979 με τους κριτικούς της εποχής του να τοποθετούν το συγγραφικό του έργο στην παραφιλολογία, γεγονός που του στέρησε την αναγνώριση ως μεγάλος συγγραφέας. Βέβαια ο χρόνος τον δικαίωσε καθώς τα βιβλία του σήμερα θεωρούνται κλασικά και πέρα από την αστυνομική πλοκή παρουσιάζουν έντονα τις ανθρώπινες σχέσεις.

Ο Γιάννης Μαρής με την Αλίκη Βουγιουκλάκη.