Το Α΄Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου το 1960, στα πλαίσια της ΔΕΘ

Ένα ιδιαίτερο γεγονός της χρονιάς του 1960 είναι η γέννεση του πρώτου κινηματογραφικού φεστιβάλ στην Ελλάδα που έγινε στα πλαίσια της Διεθνούς  Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Ο θεσμός αυτός έμελλε να γίνει ο τόπος συγκέντρωσης των ανανεωτικών δυνάμεων του Ελληνικού κινηματογράφου, που κατάφεραν να φέρουν στις αρχές της δεκαετίας του 70 ανατροπή στην καθιερωμένη αισθητική τριάντα και πλέον χρόνων. Η διοργάνωση ξεκίνησε στις 20 Σεπτεμβρίου 1960 με την επωνυμία «Eβδομάδα Eλληνικού Kινηματογράφου» μέχρι και το 1965. Η ιδέα ανήκε στον τότε Πρόεδρο της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας «Τέχνη» κ.Λίνο Πολίτη και τον πρόεδρο της κινηματογραφικής λέσχης και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της «Τέχνης» κ.Παύλου Ζάννα, που πρότειναν τη δημιουργία του Φεστιβάλ για να δοθεί περισσότερη αίγλη στη ΔΕΘ που έκλεινε τότε τα 25 της χρόνια.

Στο πρώτο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου, προβλήθηκαν οι 9 καλύτερες ταινίες της πενταετίας 1955 – 60, τέσσερις νέες  παραγωγές (η μια σε δύο  διαφορετικές εκδόσεις) και μια βραδιά αφιερώθηκε σε δέκα ντοκιμαντέρ. Οι νέες ταινίες (κατά σειρά προβολής) ήταν: «Μια του κλέφτη» του Δημήτρη Ιωαννόπουλου, «Η εδώ μεριά του ποταμιού» του Νίκου Κούνδουρου , «Το ποτάμι» του ίδιου σκηνοθέτη σε έκδοση των Αμερικανών παραγωγών, «Έγκλημα στα παρασκήνια» του Ντίνου Κατσουρίδη και η «Μανταλένα» του Ντίνου Δημόπουλου (παραγωγή της Φίνος Φιλμ).

Την πρώτη χρονιά συστήνεται μια 19 μελής κριτική επιτροπή πρώτος πρόεδρος της οποίας ορίζεται ο ακαδημαϊκός Στρατής Μυριβήλης. Άλλα μέλη της πρώτης εκείνης επιτροπής ήταν ο Μάριος Πλωρίτης, η Κατίνα Παξινού, η κυρία της ελληνικής δημοσιογραφίας  Ελένη Βλάχου, ο Γιάννης Μόραλης, και ο Ιωάννης Βελλίδης.

Ο κριτικός Αχιλλέας Μαμάκης και η Κατίνα Παξινού στα θεωρεία του Ολύμπιον (1960).

Πολλοί κινηματογραφικοί παραγωγοί εκφράζουν επιφυλάξεις για τον νέο θεσμό, και αρκετοί δεν δηλώνουν συμμετοχή. Οι εφημερίδες της εποχής χαιρετίζουν την διοργάνωση, την χαρακτηρίζουν "μέγα καλλιτεχνικό γεγονός" ενώ σημειώνουν ταυτόχρονα και την ισχνή παρουσία των επίσημων αρχών και του πνευματικού κόσμου της πόλης. Αντίθετα, το κοινό υποδέχτηκε με ενθουσιασμό τον νέο θεσμό. Το μεγάλο γεγονός εκείνου του πρώτου Φεστιβάλ ήταν η άφιξη της Αλίκης Βουγιουκλάκη στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, εν συνεχεία στο ξενοδοχείο, στον σταθμό τηλεόρασης της ΔΕΘ και μετά έξω και μέσα στο «Ολύμπιον». Ένα αμέτρητο πλήθος έξαλλο, που καμία αντίσταση δεν μπορούσε να το συγκρατήσει. Για την ιστορία να σημειωθεί ότι η Εθνική μας Σταρ τιμήθηκε με βραβείο ερμηνείας για τον ρόλο της στην ταινία «Μανταλένα». Η τελετή απονομής των βραβείων πραγματοποιείται στην Λέσχη Αξιωματικών όπου ακολουθεί μεγάλη επίσημη δεξίωση με περιορισμένο αριθμό εισιτηρίων. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη κάνει πρωταγωνιστική εμφάνιση στην δεξίωση όπου διεξάγεται φιλανθρωπικός πλειοδοτικός διαγωνισμός για έναν χορό μαζί της, τον οποίο κερδίζει ο εφοπλιστής Νίκος Νομικός για 30.000 δραχμές, ποσό μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής.

Δυο μεγάλες Κυρίες του θεάτρου και του κινηματογράφου. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη παίρνει το βραβείο για την ερμηνεία της στη "Μανταλένα" από τα χέρια της Κατίνας Παξινού! Μέγιστη τιμή για την Εθνική μας Σταρ!!!

Στα παραλειπόμενα του Α΄Φεστιβάλ να σημειωθεί η αποδοκιμασία της ταινίας μικρού μήκους «Τα δάση μας καίγονται» αλλά και η θερμή αποδοχή των ταινιών: «Το ποτάμι» και «Μακεδονικός γάμος»(βραβείο καλύτερης ταινίας μικρού μήκους).