Μάνος Χατζιδάκις: Το Τελευταίο Ψέμα (1958) OST

Μια ταινία με αέρα παλιού Χόλιγουντ και ελληνική φωνή, είναι «Το Τελευταίο Ψέμα» του Μιχάλη Κακογιάννη. Είναι η τέταρτη ταινία με την οποία ο κορυφαίος δημιουργός έφτασε στο κινηματογραφικό φεστιβάλ των Καννών, έχοντας στον πρωταγωνιστικό ρόλο και πάλι την Έλλη Λαμπέτη (όπως και στο «Κυριακάτικο Ξύπνημα»), κάνοντας τους κριτικούς να μνημονεύουν το όνομά της δίπλα σ’ αυτό της Γκρέτα Γκάρμπο. Και αυτή η ταινία προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα για το Χρυσό Φοίνικα, δίχως να καταφέρει να αποσπάσει την πολυπόθητη διάκριση. Ήταν υποψήφια στην κατηγορία «καλύτερη ξένη ηθοποιός» (Έλλη Λαμπέτη) στα βραβεία BAFTA της Βρετανικής Ακαδημίας, ενώ συμμετείχε  στα Φεστιβάλ Εδιμβούργου, Μελβούρνης και Σαν Φρανσίσκο.

«Το Τελευταίο Ψέμα» γυρίστηκε από τη Φίνος Φιλμ, με τον Φιλοποίμενα να δηλώνει ενθουσιασμένος από τη στιγμή που διάβασε το στόρι του Κακογιάννη. Χωρίς να νοιαστεί ούτε στιγμή για το κόστος της παραγωγής, ο Φίνος, ξεκίνησε τα γυρίσματα, δεχόμενος παράλληλα την πρόταση του κινηματογραφικού οργανισμού Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης να μπει συμπαραγωγός κατά 50%. Οι συντελεστές της ταινίας δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους. Ο Walter Lassally στη φωτογραφία, ο Γιάννης Τσαρούχης στη σκηνογραφία και ο Μάνος Χατζιδάκις ντύνει με τις μελωδίες του τα καρέ των ταινιών. Ο Ζάν Ντεσέ φτιάχνει τις υπέροχες τουαλέτες της πρωταγωνίστριας , που αναδεικνύουν την ελληνική ομορφιά της.

Η Έλλη Λαμπέτη ανάμεσα στους πρωτοεμφανιζόμενους τότε Δέσποινα Νικολαΐδου, Μαίρη Χρονοπούλου, Δημήτρη Παπαμιχαήλ και Νίκο Κούρκουλο. 

Έλλη Λαμπέτη, Ελένη Ζαφειρίου και Αθηνά Μιχαηλίδου.

Ο Μιχάλης Κακογιάννης μέσα από τη ταινία καταγράφει μια εποχή ραγδαίων ηθικών εκπτώσεων, συνθέτοντας μια εικόνα, για τη σήψη και την παρακμή της κυνικής και επιπόλαιης εύπορης τάξης που προήλθε από τα ερείπια της Κατοχής και του Εμφυλίου. Αν και η υπόθεση μοιάζει κλισέ οι κριτικοί την χαρακτηρίζουν ως το καλύτερο αστικό δράμα από καταβολής ελληνικού κινηματογράφου. Ο Κακογιάννης καταφέρνει να ξεγυμνώσει την καλή αθηναϊκή κοινωνία και να οδηγήσει την ηρωίδα του στη λύτρωση. Η σκηνή με τη Λαμπέτη να ανάβει το τσιγάρο της μ΄ένα χαρτονόμισμα υπό τα έκπληκτα βλέμματα του συνοδού της και της παρέας της, ανήκει στο ανθολόγιο του ελληνικού σινεμά. Η τραγική ομορφιά της καθηλώνει το κινηματογραφόφιλο κοινό αλλά εισπρακτικά το φιλμ δεν «περπατάει». Η πρεμιέρα γίνεται στις 10 Φεβρουαρίου 1958, με μια πολύ φτωχή συγκομιδή εισιτηρίων (50.156 θεατές στις αίθουσες πρώτης προβολής σε Αθήνα, Πειραιά και Προάστια).

Στο «Τελευταίο Ψέμα», δίπλα στην Έλλη εμφανίζεται ο σπουδαίος ηθοποιός Γεώργιος Παππάς (1903-1958). Τιμημένος με το χάλκινο παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής για τη προσφορά του στο γαλλικό θέατρο, υπήρξε και προσωπικός φίλος της Λαμπέτη. Απαράμιλλης ομορφιάς και γαλήνιας γοητείας  ο μεγάλος αυτός ηθοποιός, έφυγε από τη ζωή πρόωρα στα 55 μόλις χρόνια του, νεότατος αφήνοντας την Ελληνική σκηνή στην κυριολεξία γυμνή από την μεγάλη, μεστή παρουσία του. Πέθανε αφού είχε ταλαιπωρηθεί από την επάρατη νόσο. Μετά το τέλος των γυρισμάτων της ταινίας ο Γιώργος Παππάς μπήκε στον Ευαγγελισμό για συμπληρωματικές εξετάσεις και δεν ξαναβγήκε ποτέ. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι ήταν γιος της ποιήτριας Θεώνης Δρακοπούλου, που έγινε γνωστή με το ψευδώνυμο «Μυρτιώτισσα».

Γιώργος Παππάς

Στο «Τελευταίο Ψέμα», πραγματοποιεί την πρώτη κινηματογραφική του εμφάνιση το «παιδί θαύμα», ο Βασιλάκης Καΐλας. Ήταν μόλις 4 ετών. Τον μικρό ηθοποιό συνάντησαν τυχαία ο Κακογιάννης και η Λαμπέτη και ζήτησαν από τους γονείς του να παίξει στην ταινία. Στην αυτοβιογραφία του, ο ηθοποιός μιλά για το πρώτο του γύρισμα στην Αράχοβα στο οποίο -όπως αποκαλύπτει- κινδύνεψε: «Με πήγαν σε έναν γκρεμό και μου είπαν να πιαστώ από ένα θάμνο και να αρπάξω ένα κόκαλο από μπριζόλα που μου είχαν πετάξει κάποιοι πλούσιοι για να το φάω» θυμάται. Ο θάμνος όμως ήταν ξεριζωμένος, και ο μικρός Καΐλας κουτρουβάλησε πάνω σε κουβέρτες που κρατούσαν οι τεχνικοί για να μη χτυπήσει. «Τρόμαξα, αλλά φαίνεται ότι ήμουν αρκετά πειστικός. Έτσι δεν χρειάστηκε να ξαναγίνει το πλάνο. Ευτυχώς, γιατί νομίζω ότι δεν θα το ξαναέκανα» γράφει…

Στιγμιότυπα από το "Τελευταίο Ψέμα" με το μικρό Βασιλάκη Καΐλα, την Ελένη Ζαφειρίου και την Έλλη Λαμπέτη. 

Το σάουντρακ της ταινίας κυκλοφόρησε σε βινύλιο για πρώτη φορά τριάντα δύο χρόνια μετά τη πρώτη προβολή της (από τη δισκογραφική εταιρεία Lyra). Με ελάχιστες προβολές από τη τηλεόραση αν και παραγωγή του Φίνου, η διανομή και εκμετάλλευση της ανήκει πλέον στον κινηματογραφικό οργανισμό  Καραγιάννης - Καρατζόπουλo. Η καριέρα της στο εξωτερικό έγινε με τον τίτλο «A matterofdignity» (Θέμα αξιοπρέπειας)…

ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ. ΚΑΜΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗ ΥΠΟΚΛΟΠΗΣ. ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΒΙΝΤΕΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑΣ.